INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Klemens Bachleda (zwany Klimek)      Klemens Bachleda, wizerunek na podstawie fotografii.

Klemens Bachleda (zwany Klimek)  

 
 
Biogram został opublikowany w 1935 r. w I tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Bachleda Klemens (1849–1910), zwany Klimek, przewodnik tatrzański. Ur. w Bachledówce k. Kościelisk, w dzieciństwie osierociały, spędził wczesną młodość w pracy na służbie u gazdów w Zakopanem, u baców na halach jako juhas, później na Słowaczyźnie. Powróciwszy z 3-letniej służby wojskowej do Zakopanego w r. 1873 trafił na szalejącą wówczas epidemję cholery; wśród powszechnego upadku ducha złożył dowody odwagi i poświęcenia, oddając się służbie sanitarnej i grzebiąc zmarłych, co pamiętano mu wdzięcznie do śmierci, nadając czasem zaszczytny w tym razie przydomek »gróbarza«. Pracował potem jako cieśla i wybił się w tym zawodzie; wnet rozpoczął także działalność przewodnicką w budzącym się wówczas za przykładem T. Chałubińskiego ruchu wycieczkowym w Tatry. Zrazu chodził jako pomocnik słynnych przewodników, Macieja Sieczki, Szymona Tatara sen. i J. Walów; odbywał też samotne wędrówki po Tatrach celem poznania mniej uczęszczanych szlaków wycieczkowych, okrywanych tajemnicą przez starszych przewodników. Niezwykły dar orjentacji, sławiona jeszcze pod koniec życia umiejętność wspinania się, a przedewszystkiem wybitne zalety charakteru, rozwaga, takt i kultura obejścia, uczyniły zeń jednego z najbardziej poszukiwanych towarzyszy wypraw tatrzańskich. Zaliczony w r. 1886 urzędowo do przewodników pierwszej klasy, odgrywał wśród nich przodującą rolę przez następne dwudziestolecie, towarzysząc w wyprawach na niezwiedzone dotąd, lub szczególnie trudne szczyty i przełęcze Karolowi Potkańskiemu, Franciszkowi Nowickiemu, Kazimierzowi Tetmajerowi, później zwłaszcza Januszowi Chmielowskiemu, wreszcie Mieczysławowi Karłowiczowi i wielu innym wybitniejszym taternikom. Szczyt Staroleśniański (1894), osławiony wówczas jako niedostępny Ganek (1895), szczyty: Rumanowy (1902) i Kaczy (1904), Gierlach zimą (1905), kilka innych szczytów i przełęczy i liczne nowe szlaki skalne zwiedzone zostały po raz pierwszy pod przewodem lub z wybitnym udziałem B-y. Znaczenie jego w odkrywczem taternictwie podkreślił alpinista prof. K. Jordan, nadając (1901) przełęczy na płd. wschód od Durnego Szczytu nazwę »Klimkowej«. Z chwilą założenia (przez M. Zaruskiego 1909) Tatrz. Ochotn. Pogotowia Ratunkowego stał się B., mimo wieku i zawsze słabego zdrowia, jednym z najczynniejszych i najofiarniejszych jego członków. W tej służbie też położył życie 6 VIII 1910, prawdopodobnie porwany przez kamienną lawinę, w czasie wyprawy ratunkowej na północną ścianę Małego Jaworowego Szczytu, gdy wobec wyczerpania innych członków Pogotowia w ulewnym deszczu ruszył sam na dalsze poszukiwanie zaginionego taternika St. Szulakiewicza. Zrazu nie wierzono, by tak znakomitego znawcę gór mógł spotkać wypadek. Zwłoki B-y, odnalezione dopiero 13 VIII, złożono na nowym cmentarzu w Zakopanem wśród oznak największej czci tysiącznej rzeszy. Spiżową tablicę pomnikową umieszczono w r. 1911 u wylotu Doliny Jaworowej. B. żonaty był dwukrotnie; wdowę i dzieci pozostawił w niedostatku, w którym sam pędził życie, wspomagając nietylko uboższych sąsiadów, ale i niezaradnych przybyszów z dolin.

 

Nekrologi: Chmielowski J., »Tatemik« IV 93-104 (z portr.); Cięglewicz E., »Czas« 1910, nr 371; Hoesick F., »Pamiętnik Tow. Tatrz.« 1911, 1–34 (z portr.); Kordys R., »Słowo Polskie« 1910, nr 377; Radzikowski Eljasz St., »Nowa Reforma« 1910, nr 374; Żuławski J., »Zakopane« 1910, nr 20 i 21.

Stefan Komornicki

 
 

Kalendarium

1851

13 XI

rodzi się w Kościelisku, jako nieślubny syn Zofii Bachledy Galian i nieznanego ojca

16 XI

zostaje ochrzczony przez księdza Józefa Stolarczyka w kościółku na Pęksowym Brzyzku, rodzicami chrzestnymi byli Bartłomiej Gąsienica i Zofia Gąsienica,  nadano mu imię patrona parafii zakopiańskiej Klemensa, które zdrobniano potem na "Klimek"
1863

osierocony po śmierci matki, pracuje u gospodarzy w Zakopanem, jako parobek, pasterz, robotnik fizyczny, kłusuje,  wędruje za pracą
1870

rozpoczyna służbę w armii austro-węgierskiej, w której uczy się m.in. języka niemieckiego i strzelania z broni palnej
1873

po odbyciu służby wojskowej wraca do Zakopanego, gdzie szaleje epidemia cholery, pielęgnuje chorych i grzebie zmarłych, pomagając dr. T. Chałubińskiemu
1879

żeni się z Agnieszką Stryculą Ratułową, która urodzi mu trójkę dzieci, dzięki otrzymanemu przez żonę w wianie kawałkowi pola staje się  gazdą
1887

po latach chodzenia po górach, najpierw jako tragarz a potem jako przewodnik,  dostaje od Towarzystwa Tatrzańskiego odznakę przewodnicką II klasy
1888

odkrywa nowy szlak w Tatrach – zejście północną ścianą Łomnicy 
1890

otrzymuje odznakę przewodnicką Towarzystwa Tatrzańskiego I klasy
1891

jego żona umiera na wodną puchlinę,  zostawiając go z trójką małych dzieci: Karoliną, Bronisławą i Józefem (potem ożeni się po raz drugi ze starszą od siebie o 14 lat wdową po Stryculi z Dzianisza – Jadwigą Bukowską)
1892

dokonuje pierwszego wejścia na niezdobyty wcześniej Staroleśny Szczyt w Tatrach
1895

dokonuje pierwszego wejścia na szczyt Ganek w Tatrach
1898

po opuszczeniu przez Jędrzeja Walę Zakopanego, staje się najbardziej znanym miejscowym przewodnikiem, nazywanym „królem przewodników tatrzańskich”, towarzyszy wyprawom w góry wielu znakomitym turystom
1900

zostaje członkiem Komisji Klasyfikacyjnej do Spraw Przewodnictwa Tatrzańskiego
1901

jego imię zostaje nadane jednej z przełęczy tatrzańskich (między Durnym Szczytem a Łomnicą)
1902

dokonuje pierwszego wejścia na Rumanowy Szczyt w Tatrach, buduje K. Buszczyńskiemu dworek w Niemierczy na Wołyniu według projektu St. Witkiewicza
1903

dostaje nagrodę Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego za odkrycie nowego przejścia główną granią Tatr przez Wschodnią Batyżowiecką Przełęcz
1904

dokonuje pionierskich wejść na Kaczy Szczyt, Zadni Mnich i Kozie Czuby
1905

uczestniczy w pierwszym zimowym wejściu na Gerlach 
1909

w ramach przygotowań do uruchomienia Górskiego Pogotowia przechodzi kurs w zakresie pierwszej pomocy, prowadzony przez dr. Wacława Kraszewskiego

11 XII

składa przysięgę ratownika Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego 

staje się jednym z najbardziej ofiarnych członków Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego i zostaje zastępcą naczelnika TOPR
1910

06 VIII

przysypuje go lawina kamieni podczas akcji ratowniczej na Małym Jaworowym Szczycie - ginie jako pierwszy polski ratownik górski w Tatrach

13 VIII

ratownicy TOPR odnajdują jego ciało pod lawiną kamieni

15 VIII

jego ciała zostaje przeniesione ze żlebu Wyżniej Rówienkowej Przełęczy i złożone do trumny 

17 VIII

w Zakopanem odbywa się jego pogrzeb, w którym uczestniczą tysiące osób,  pochowany zostaje na Nowym Cmentarzu Komunalnym, a na kamieniu nagrobnym dano napis „Poświęcił się i zginął”

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.